Menselijke rechten in verval, menselijkheid in verval.

Asiel aanvragen is een mensenrecht. Bewegingsvrijheid is ook een mensenrecht. 

Worden mensenrechten nog nageleefd als de Europese Unie haar buitengrenzen bewaakt door geld te steken in detentiecentra in Libië? En worden deze rechten nog nageleefd als kinderen in detentie geplaatst worden terwijl ze vluchten voor oorlog? En als nog meer mensen doodgaan aan de Europese buitengrenzen? En als mensen worden gedeporteerd naar landen waar ze nog nooit geweest zijn en er geen banden mee hebben? Dit is wat de nieuwe Europese wetten voorstellen: gedwongen uitzettingen, meer detentiecentra, minder mogelijkheden om asiel aan te vragen. En het laatste wetsvoorstel dat illegaal verblijf in Nederland strafbaar stelt, volgt ook dezelfde lijn.

 

Nederlandse asielnoodmaatregelenwet.

Nederland loopt voorop in Europa in de pogingen om migratie strafbaar te stellen. De nieuwe wetten die de Nederlandse regering heeft voorgesteld, beperken het recht op asiel en op bewegingsvrijheid. De  asielwet is een pakket maatregelen die onder meer voorzien in de strafbaarstelling van onrechtmatig verblijf in Nederland. 

 

Kwetsbare mensen die als criminelen worden behandeld.

Als de nieuwe wet wordt aangenomen, wordt het een strafbaar feit om niet over de juiste documenten in Nederland te beschikken. Dit zal gelden voor duizenden mensen die zonder documenten in Nederland wonen, ook degenen die hier al lang verblijven. Dit zijn vaak kwetsbare mannen, vrouwen en kinderen, die in detentiecentra opgesloten gaan worden voor hun uitzetting naar een land waar ze onveilig zijn. 

 

Een wet die racisme legitimeert.

De nieuwe wet kan  ook racistische geweld en profilering legitimeren, zoals bijvoorbeeld de “bezorgde burgers” die afgelopen zomer op eigen initiatief grenscontroles gingen uitvoeren, en mensen van kleur stopten om te controleren. En de bescherming die gemeenten nu bieden binnen programma’s voor ongedocumenteerde mensen, wordt heel precair als deze wet er gaat komen. 

​

Wie zijn ongedocumenteerde personen?

 Mensen die onrechtmatig in Nederland verblijven. Politici en de media noemen ze vaak “illegalen”—maar geen mens kan legaal of illegaal zijn. Ze zijn gewone vrouwen, mannen en kinderen: personen aan wie de overheid geen asiel wil geven omdat zij niet genoeg bewijs ingebracht hebben, of omdat ze uit zogenaamd ‘veilige’ landen komen; mensen die hier legaal zijn ingereisd, en daarna gebleven zijn nadat hun visum is verlopen; ook mensen die hier zijn geboren met ongedocumenteerde ouders, zonder ooit over een verblijfsdocument te beschikken. 

 

Wat is wel goed beleid?
Niet de goede documenten hebben schaadt niemand en zou geen misdrijf moeten zijn.  De meeste ongedocumenteerde mensen wonen en werken in Nederland: ze maken huizen en kantoren schoon, werken in de voedselindustrie, of in de bouw en magazijnen. De oplossing is hun verblijf te regulariseren om legaal te kunnen werken, belasting te betalen en huizen te huren, met alle positieve gevolgen van dien voor mensen zelf en de Nederlandse samenleving als geheel. Maar de nieuwe wetten gaan in de tegenovergestelde richting, mensen in dit land tot criminelen maken, ook al hebben ze geen misdaad begaan.  

 

Een groep mensen in Nederland is ongedocumenteerd omdat hun asielaanvraag is afgewezen.

Dit betekent niet dat zij nooit meer kans maken, of helemaal geen recht hebben op een verblijfsvergunning. In de media lees je vaak het woord 'uitgeprocedeerd'. Deze term is niet juist want suggereert een definitieve afwijzing. Veel mensen worden afgewezen door gebrek aan bewijs. Het wrange is dat er ontzettend veel bezuinigd is op rechtsbijstand voor vluchtelingen, en de bewijslast voor de vluchteling steeds strenger wordt. Goed beleid is ook een eerlijk asielbeleid, en een programma dat afgewezen asielzoekers helpt met het voorbereiden van een nieuwe asielaanvraag. Dit is de afgelopen jaren opgezet onder de noemer Landelijke Vreemdelingenvoorziening (LVV), waar in vijf gemeenten mensen werden opgevangen en begeleid. Faber heeft deze LVV gestopt, waardoor sommige gemeenten dit nu zelf betalen. 

 

Wat gaat er in Europe gebeuren in 2026?

De nieuwe wet pakketten die in Nederland zijn voorgesteld zijn in dezelfde lijn van de asielwetten die Europa in 2026 gaat uitvoeren. Dan worden er nieuwe Europese migratiewetten doorgevoerd in vier verschillende richtlijnen en wetten.

 

Het Migratie- en Asielpact (2024) wil de ‘instroom van migranten beperken’. Het beperkt de mogelijkheden tot het aanvragen van asiel. Snelle grens procedures, kinderen in grensdetentie en hardere buitengrenzen. 

De Facilitation Directive (2024) criminaliseert migratie en humanitaire hulp.
De Europol-verordening vergroot surveillance en dataverzameling van migranten.
De Deportation Regulation (2026) voert het uit: profilering, massadetentie, deportatie.

 

Het Migratie- en Asielpact, het Facilitator’s Package en nu de Deportation Regulation zorgen er in rap tempo voor dat de EU afstevent op door de staat gesponsorde ontvoeringen, deportaties en terreur tegen geracialiseerde en migranten­gemeenschappen, aangestuurd door indringende surveillancetechnologie — naar Amerikaans model.

​

Externe grensbewaking: Europa verschuift geweld naar buiten de EU.
De EU wil “irregulier vertrek voorkomen” door grensbewaking in derde landen te versterken, in samenwerking met Frontex (bron: Europese Commissie – Pact on Migration and Asylum).
In de praktijk betekent dit steun aan regimes die migranten mishandelen en opsluiten. Europese financiering hielp het Libische detentienetwerk uitbouwen, waar milities geld verdienen aan slavernij, afpersing en mensenhandel. Zelfs de Europese Commissie erkent dat de kans dat EU-geld bijdraagt aan mensenrechtenschendingen “hoog” is (bron: De Groene Amsterdammer – “Europa financiert de gewelddadige Libische kustwacht”).

De Return/deportation regulation zet zwaar in op gedwongen terugkeer en verplicht mensen om voortdurend te “coöpereren” met nationale autoriteiten. Dit systeem creëert een tweedeling waarin mensen uit het Globale Zuiden structureel als minder geloofwaardig en minder welkom worden behandeld.
Frontex krijgt een grotere rol in alle fasen van terugkeer, terwijl de organisatie herhaaldelijk gelinkt is aan pushbacks en geweld aan de buitengrenzen.

​

Return/deportation regulation:

1. Deportatie naar plekken waar mensen niet vandaan komen: . Mensen die worden afgewezen kunnen teruggestuurd worden naar plekken waar ze geen band mee hebben - geen advocaat, tolk en toezicht. Dit wordt geframed als “terugkeerhubs”, maar het zijn gewoon detentiecentra met weinig toezicht op mensenrechten.

2. Minder rechten, meer detentie
   De mogelijkheden voor vrijwillige terugkeer worden sterk beperkt: de minimumtermijn verdwijnt en er blijft slechts een maximumperiode van 30 dagen over. Veel mensen vallen door strenge voorwaarden zelfs volledig buiten vrijwillige terugkeer (bron: ECRE – Proposal for an EU Return Regulation).
   Daarnaast wordt (grens) detentie fors uitgebreid: de maximale duur stijgt van 18 naar 24 maanden, en zelfs daarna kunnen mensen nog onder elektronische monitoring staan. Detentie wordt mogelijk op basis van brede criteria zoals het ontbreken van een vast adres — een realiteit voor veel ongedocumenteerde mensen (bron: ECRE, idem).
   Het pact introduceert een verplichte grensprocedure voor groepen die volgens de EU “waarschijnlijk geen bescherming nodig hebben” of als veiligheidsrisico gelden. Hun aanvraag wordt aan de grens in gesloten setting beoordeeld; bij afwijzing volgt direct een retourprocedure van maximaal 12 weken (bron: Europese Commissie – Border procedure and return).
   Ook kinderen kunnen in detentie komen. 

3. Etnisch profileren: het voorstel spoort overheden aan mensen op te sporen zonder visum/permit. Hierdoor worden mensen van kleur geprofileerd.

4. Racistisch surveillance systeem: biometrische gegevens worden opgeslagen en gedeeld binnen Europa. Een Amnesty rapport laat zien hoe vingerafdrukken in Italië onder dwang wordt afgenomen - soms met fysiek geweld. 

5. Er gaat meer belastinggeld naar security, politie, detentie en uitzetting.